5 วิธีห้ามเลือด ตามหลักการปฐมพยาบาลแบบถูกวิธี ผ่อนหนักให้เป็นเบา

Highlight

• วิธีห้ามเลือด 5 ขั้นตอนที่ถูกต้อง ช่วยหยุดเลือดออกที่ไม่รุนแรงได้ และลดอันตรายก่อนนำส่งโรงพยาบาล
•  3 ประเภทของเลือดออก คือเลือดออกจากหลอดเลือดแดง หลอดเลือดดำ และหลอดเลือดฝอย แต่ละชนิดต้องใช้วิธีห้ามเลือดที่แตกต่างกัน
• ภาวะช็อกจากการเสียเลือด (Hypovolemic Shock) เกิดจากร่างกายสูญเสียเลือดหรือของเหลวปริมาณมากอย่างฉับพลัน ต้องรับการรักษาทันที
   

เพราะอุบัติเหตุ เป็นภาวะฉุกเฉินทางด้านสุขภาพที่ไม่อาจคาดเดาได้ ว่าจะเกิดที่ไหน หรือกับใคร อุบัติเหตุไม่ว่าจะเล็ก หรือใหญ่ หากมีเกิดบาดแผลนั่นหมายถึงมีการเสียเลือด ซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อชีวิตและร่างกายได้

 ด้วยเหตุนี้การเรียนรู้หลักปฐมพยาบาลเบื้องต้น เช่น การห้ามเลือดอย่างถูกวิธี จะช่วยให้เรารับมือสถานการณ์ฉุกเฉินได้ดียิ่งขึ้น และช่วยบรรเทาความอันตรายจากการเสียเลือด ให้กับผู้บาดเจ็บ ทั้งตัวเราเอง หรือบุคคลรอบข้าง ก่อนนำตัวส่งโรงพยาบาลอย่างปลอดภัยจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง วันนี้ เราจึงขอชวนทุกคนมาเรียนรู้ วิธีห้ามเลือดที่ถูกต้องตามหลักปฐมพยาบาลไปด้วยกัน 

ห้ามเลือดสำคัญกว่าที่คิด

การที่มีเลือดออก คืออาการที่ผู้บาดเจ็บสูญเสียเลือดจำนวนหนึ่งจากระบบไหลเวียนของเลือดในร่างกาย ซึ่งเกิดจากการที่หลอดเลือดบริเวณนั้นได้รับความเสียหาย โดยเลือดออกสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งภายในภายนอก

วิธีห้ามเลือดที่ถูกต้องจะช่วยหยุดอาการเลือดออกที่ไม่รุนแรงได้ โดยอันตรายจากการที่มีเลือดออกนั้นขึ้นอยู่กับจำนวนเลือดที่เสียไป และระยะเวลา แต่หากมีเลือดออกมากและเร็วก็อาจเป็นอันตรายต่อชีวิตได้ ดังนั้นหากผู้บาดเจ็บมีบาดแผลที่มีเลือดออกรุนแรง ควรรีบพบแพทย์โดยทันที 

แล้วแผลเลือดออกมีกี่ประเภท 

1. แผลเลือดออกภายนอก ได้แก่ บาดแผลที่เห็นได้ชัด มีเลือดไหลออกมานอกผิวหนัง เช่น จากอุบัติเหตุมีดบาด การถลอก แผลรถล้ม หรือการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุจากการทำงาน หรืออุบัติเหตุทางรถยนต์
2. แผลเลือดออกภายใน ได้แก่ เลือดออกในอวัยวะหรือช่องว่างต่าง ๆ ภายในร่างกาย โดยไม่ไหลออกมานอกผิวหนังทำให้สังเกตได้ยาก และเป็นอันตราย
    

วิธีห้ามเลือดที่ถูกต้องควรทำอย่างไร 

อย่างแรกที่สำคัญที่สุดคือผู้ให้การปฐมพยาบาลควรคำนึงถึงความสะอาด และปลอดภัยของทั้งตนเอง และผู้บาดเจ็บ โดยสวมถุงมือก่อนสัมผัสบาดแผล พร้อมทั้งล้างมือให้สะอาดทั้งก่อนและหลังห้ามเลือด และทำตามขั้นตอนดังนี้

1. ตั้งสติ ประเมินสถานการณ์ ความรุนแรงของบาดแผล ว่าเลือดออกมากในระดับไหน แผลอยู่บริเวณใด
2. กดแผลห้ามเลือด หากเป็นแผลขนาดเล็กให้ใช้มือกดนิ่ง ๆ บนแผลด้วยผ้าสะอาด ผ้าก๊อซ หรือกระดาษทิชชูจนกว่าเลือดจะหยุดไหล ใช้เวลาอย่างน้อยประมาณ 5 นาที หลอดเลือดจะหดตัวและห้ามเลือดไว้ได้ การใช้วิธีห้ามเลือดด้วยการกดแผลนี้เป็นขั้นตอนพื้นฐานที่สำคัญที่สุด จากนั้นจึงทำความสะอาดแผลด้วยน้ำเกลือปราศจากเชื้อ หรือใช้น้ำสะอาด ซับแผลให้แห้งก่อนจะทายาฆ่าเชื้อ
3. หากกดแผลไว้แล้วเลือดยังไม่หยุดไหล ให้ใช้ผ้าอีกผืนกดทับโดยไม่ต้องเอาผืนเดิมออก กดแผลต่อไปจนกว่าเลือดจะหยุดซึมขึ้นมาบนผ้า
4. ยกอวัยวะที่มีบาดแผลให้สูงกว่าระดับหัวใจ หากเป็นแผลบริเวณขาหรือแขน ให้ยกขาหรือแขนให้สูงกว่าหัวใจเพื่อช่วยให้เลือดไหลช้าลง เลือดหยุดไหลเร็วขึ้น ทำควบคู่กับแรงกดที่เหมาะสม
5. การใช้สายรัดห้ามเลือด ต้องไม่ชิดบาดแผลเกินไป รัดแล้วยกปลายแขนหรือขา คลายสายรัดออกเป็นพัก ๆ ห้ามรัดเกิน 1 ชั่วโมง เพราะอวัยวะอาจขาดเลือดไปเลี้ยงได้ วิธีห้ามเลือดด้วยสายรัดนี้ควรใช้เฉพาะกรณีที่เลือดไหลไม่หยุด

เลือดออกแบบไหนต้องไปโรงพยาบาล

เมื่อเกิดเหตุรุนแรง การปฐมพยาบาลเบื้องต้นอาจไม่เพียงพอที่จะห้ามเลือดและบรรเทาความรุนแรงของแผลได้ จึงควรนำผู้บาดเจ็บส่งโรงพยาบาลเพื่อรับความช่วยเหลือจากแพทย์เท่านั้น เมื่อมีอาการดังนี้

• เลือดไหลออกจากแผลมากผิดปกติ
• เลือดออกภายใน
• แผลที่ช่องท้องหรือบริเวณหน้าอก
• เลือดยังไม่หยุดไหลภายใน 10 นาที หลังจากพยายามห้ามเลือดแล้ว
• มีเลือดพุ่งออกจากแผล บาดแผลถูกแทง หรือแผลลึก
• แผลมีขอบเปิดหรือแผลกว้าง
• เป็นแผลบริเวณใบหน้า
• มีสิ่งสกปรกหรือสิ่งแปลกปลอมอยู่ในแผล
• แผลเริ่มมีการติดเชื้อ เช่น มีอาการแดง บวมบริเวณแผล มีหนอง หรือมีไข้ขึ้น
• ผู้บาดเจ็บรู้สึกชาไปทั่วบริเวณแผล รอยแดงรอบแผล
• ผู้ได้รับบาดเจ็บยังไม่เคยได้รับวัคซีนบาดทะยักมาก่อนในระยะเวลา 5 ปี
   

รู้จักภาวะช็อกจากการขาดน้ำหรือเสียเลือด

ภาวะช็อกจากการขาดน้ำหรือเสียเลือด (Hypovolemic Shock) เป็นภาวะช็อกรูปแบบหนึ่งที่เกิดจากการที่ร่างกายสูญเสียเลือดหรือของเหลวในปริมาณมากอย่างฉับพลัน เช่น ได้รับบาดเจ็บจากอุบัติเหตุ มีเลือดออกภายในร่างกาย มีภาวะขาดน้ำอย่างรุนแรง หรือมีปัญหาสุขภาพบางอย่างจนส่งผลให้หัวใจสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงอวัยวะต่าง ๆ ได้ไม่เพียงพอ

ในสถานการณ์เช่นนี้ การรู้วิธีห้ามเลือดเบื้องต้นจะช่วยได้ แต่หากเลือดไหลไม่หยุด ควรได้รับการรักษาทันที และการที่อวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายมีปริมาณเลือดไหลเวียนไปหล่อเลี้ยงไม่เพียงพอ อาจส่งผลให้อวัยวะของผู้บาดเจ็บหยุดทำงานจนอาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้ สำหรับผู้บาดเจ็บที่มีแผลรุนแรงจึงควรรีบโทรเบอร์ฉุกเฉิน 1669 เพื่อติดต่อหน่วยแพทย์ฉุกเฉิน หรือนำผู้บาดเจ็บส่งโรงพยาบาลทันที

เลือดไหลไม่หยุด ห้ามไม่ไหว อย่าเพิ่งตกใจ

ถ้าบาดแผลมีขนาดใหญ่ เลือดออกเยอะ เสียเลือดมาก ไม่สามารถวิธีห้ามเลือดปกติได้ด้วยตัวเอง สิ่งที่ควรทำคือ

• รีบโทร. 1669 เพื่อเรียกรถพยาบาลโดยเร็วที่สุด
• หากเป็นบาดแผลถูกแทงหรือมีวัตถุใด ๆ เสียบอยู่ ห้ามดึงวัตถุนั้นออก
• ห้ามเคลื่อนย้ายผู้ป่วยด้วยตัวเอง เพราะอาจทำให้ผู้ป่วยบาดเจ็บเพิ่มขึ้น รอจนกว่ารถพยาบาลจะมานำส่งโรงพยาบาล

อย่างน้อยการมีความรู้เรื่องการปฐมพยาบาลเบื้องต้นอย่างวิธีห้ามเลือด จะช่วยให้เราดูแลตัวเองได้เมื่อเกิดอุบัติเหตุเล็ก ๆ น้อย ๆ เท่านั้น หากเกิดเหตุรุนแรงควรได้รับการรักษาจากแพทย์โดยเร็วที่สุด ที่สำคัญคือ เราควรมีสติเพื่อประเมินสถานการณ์และตัดสินใจรับมือได้อย่างเหมาะสม และทันท่วงที
 

รับมือเรื่องไม่คาดคิดอย่างอุ่นใจด้วยประกันอุบัติเหตุ PA Beyond จากชับบ์สามัคคี

แผนประกันอุบัติเหตุ PA Beyond ที่พร้อมเคียงข้าง คุ้มครองทันใจ

• สะดวก ไม่ต้องสำรองจ่าย เมื่อเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลในเครือข่าย คุ้มครองค่ารักษาพยาบาลสูงสุดถึง 250,000 บาท เมื่อเกิดอุบัติเหตุและเข้ารักษาตัวที่โรงพยาบาล
• คุ้มครองสูงสุดถึง 2.5 ล้านบาท สำหรับการเสียชีวิต สูญเสียอวัยวะ หรือทุพพลภาพถาวรสิ้นเชิงเนื่องจากอุบัติเหตุทั่วไป และเพิ่มทุนประกันภัยให้อีก 1 เท่า กรณีเกิดอุบัติเหตุสาธารณะ
• รับเงินชดเชยรายได้ ระหว่างการเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาลเนื่องจากอุบัติเหตุ สูงสุด 3,000 บาทต่อวัน นานสูงสุด 90 วัน
• ชดเชยความสูญเสียหรือความเสียหายของทรัพย์สินและเงินจากการถูกชิงทรัพย์

ขั้นตอนติดต่อขอรับความช่วยเหลือฉุกเฉิน ประกันอุบัติเหตุ PA Beyond

เมื่อเกิดอุบัติเหตุสามารถเข้ารับการรักษาได้ทั้งโรงพยาบาลคู่สัญญาและสถานพยาบาลนอกสัญญา โดยมีขั้นตอนดังต่อไปนี้

1. กรณีใช้บริการสถานพยาบาลคู่สัญญา

• ตรวจดูรายชื่อโรงพยาบาลในเครือชับบ์สามัคคี
• ติดต่อและแสดงบัตรประกันฯ พร้อมบัตรประชาชนต่อเจ้าหน้าที่แผนกต้อนรับของสถานพยาบาล เพื่อตรวจสอบและยืนยันสิทธิเบื้องต้น
• กรอกรายละเอียดในแบบฟอร์มที่สถานพยาบาลจัดเตรียมให้ ก่อนพบแพทย์ และตรวจรักษา
• ตรวจสอบรายการค่าใช้จ่ายและลงลายมือชื่อในใบแจ้งหนี้
• โรงพยาบาลจะเรียกเก็บค่ารักษาพยาบาลส่วนเกิน และค่าใช้จ่ายที่ไม่คุ้มครอง (ถ้ามี)

2. กรณีเข้ารับการรักษาที่สถานพยาบาลนอกสัญญาและต้องสำรองจ่าย

• แจ้งขอใบรับรองแพทย์ โดยแจ้งให้แพทย์ระบุชื่อโรคและการรักษาให้ชัดเจน
• กรอกรายละเอียดแบบฟอร์มเรียกร้องค่าสินไหมทดแทน กรมธรรม์ประกันอุบัติเหตุและสุขภาพ
• ส่งใบเสร็จรับเงินตัวจริง ใบรับรองแพทย์ สำเนาบัตรประชาชน สำเนาบัตรประกันฯ พร้อมแบบฟอร์ม

คำถามที่พบบ่อย (FAQ) เกี่ยวกับอุบัติเหตุในชีวิตประจำวัน

1. ถ้าเลือดหยุดไหลแล้วแต่ยังรู้สึกอ่อนแรง ต้องทำยังไง?

หากรู้สึกอ่อนแรงหลังจากเลือดออก ควรนั่งหรือเอนตัวลงเพื่อให้ร่างกายพักผ่อน และดื่มน้ำหรือน้ำหวานเพื่อเสริมพลังงาน หากอาการไม่ดีขึ้นควรไปพบแพทย์

2. เกิดอุบัติเหตุ เลือดไหลไม่หยุด ควรทำยังไง?

ติดต่อทีมแพทย์ฉุกเฉิน หรือเรียกรถพยายาลเพื่อเข้ารับการรักษาโดยเร็วที่สุด เมื่อเลือดไหลไม่หยุดด้วยวิธีปฐมพยาบาลพื้นฐาน สำหรับลูกค้าประกันอุบัติเหตุ PA Beyond สามารถรับการรักษาที่โรงพยาบาลในเครือได้ทันที โดยไม่ต้องสำรองจ่าย หรือติดต่อ โทร. 1758 หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับความคุ้มครองตามเงื่อนไขในกรมธรรม์

3. ถ้าเลือดออกไม่หยุดและแผลมีสัญญาณการติดเชื้อ ควรทำอย่างไร?

ควรรีบไปพบแพทย์ทันทีเพื่อรับการรักษาที่เหมาะสมอย่างทันท่วงที การใช้วิธีห้ามเลือดในกรณีที่มีการติดเชื้ออาจไม่เพียงพอ ต้องการการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะหรือการล้างแผลอย่างเฉพาะเจาะจง

4. ขั้นตอนการขอรับความช่วยเหลือฉุกเฉินจากประกันอุบัติเหตุ PA Beyond

• โทรแจ้งหน่วยแพทย์ฉุกเฉินที่ โทร. 1669 เพื่อเรียกรถพยาบาล
• แจ้งเหตุฉุกเฉินหรือเหตุร้ายที่เบอร์ 191 (ตำรวจ) หรือ 199 (ดับเพลิง)
• ประกันอุบัติเหตุ PA Beyond จากชับบ์สามัคคี สามารถติดต่อโทร. 1758 แล้วกด 1 เพื่อรับบริการช่วยเหลือประกันอุบัติเหตุส่วนบุคคล