ท้องผูกเรื้อรัง อาจไม่ใช่แค่เรื่องของอาหารไม่ย่อย แต่ อาจเป็นสัญญาณเตือนว่ากำลังเผชิญกับปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรงกว่านั้น นั่นคือ "โรคขี้เต็มท้อง" หรือภาวะอุจจาระอุดตัน บทความนี้จะอธิบายอย่างละเอียดเกี่ยวกับโรคนี้ ตั้งแต่สาเหตุ อาการ ไปจนถึงวิธีการรักษา เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจและสามารถดูแลสุขภาพตัวเองได้อย่างถูกต้อง  

โรคขี้เต็มท้อง หรือ ภาวะอุจจาระอุดตัน (Fecal Impaction) เกิดขึ้นเมื่ออุจจาระแข็งตัวและสะสมในลำไส้ใหญ่จนไม่สามารถขับถ่ายออกมาได้ ส่งผลให้เกิดอาการท้องอืด แน่นท้อง ปวดท้อง ท้องผูกเรื้อรัง และอาจรุนแรงถึงขั้นลำไส้อุดตันขึ้นได้  

สาเหตุของโรคขี้เต็มท้องมีหลายประการ ดังนี้

• การขับถ่ายไม่เป็นเวลา: การกลั้นอุจจาระเป็นเวลานาน
• การดื่มน้ำไม่เพียงพอ: ส่งผลให้มวลอุจจาระแห้งและแข็งตัว
• ใยอาหารไม่เพียงพอ: ใยอาหารช่วยเพิ่มปริมาณและความนุ่มของอุจจาระ
• ยาบางชนิด: ยาบางชนิด เช่น ยาระงับปวด ยาแก้ท้องเสีย ยาต้านกรด อาจส่งผลข้างเคียงต่อระบบย่อยอาหาร
• ภาวะสุขภาพ: โรคบางชนิด เช่น โรคพาร์กินสัน โรคลำไส้เรื้อรัง โรคทางระบบประสาท อาจส่งผลต่อการบีบตัวของลำไส้
• ผู้สูงอายุ: กล้ามเนื้ออ่อนแรง การเคลื่อนไหวลำไส้ช้าลง

• ท้องผูกเรื้อรัง
• ปวดท้อง แน่นท้อง อืดท้อง
• เบื่ออาหาร
• คลื่นไส้ อาเจียน
• รู้สึกเหมือนยังมีอุจจาระตกค้าง
• น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ
• ในบางรายอาจมีอาการรุนแรง เช่น ท้องอืด ปวดท้องอย่างรุนแรง อาเจียนเป็นสีดำ ถ่ายอุจจาระเป็นสีดำ มีไข้ หัวใจเต้นเร็ว
   

• ดื่มน้ำ: ดื่มน้ำอย่างน้อย 8 แก้วต่อวัน น้ำช่วยให้อุจจาระนิ่มลงและเคลื่อนที่ผ่านลำไส้ได้ง่ายขึ้น
• ทานใยอาหาร: ใยอาหารพบได้ในผัก ผลไม้ ธัญพืช ช่วยเพิ่มปริมาณและความนุ่มของอุจจาระ
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ: ช่วยกระตุ้นการบีบตัวของลำไส้และขับถ่ายอุจจาระออก
• ขับถ่ายให้เป็นเวลา: ฝึกขับถ่ายให้เป็นเวลาทุกเช้า ช่วยให้อุจจาระเป็นประจำ
• หลีกเลี่ยงการกลั้นอุจจาระ: เมื่อรู้สึกอยากขับถ่าย ควรไปเข้าห้องน้ำทันที
• ปรึกษาแพทย์หากทานยาบางชนิด: ยาบางชนิดอาจส่งผลต่อระบบย่อยอาหาร 
• ปรึกษาแพทย์หากมีปัญหาสุขภาพเรื้อรัง: โรคบางชนิดอาจส่งผลต่อการขับถ่าย
   

1. การซักประวัติ : แพทย์จะสอบถามอาการที่ผู้ป่วยเป็น รวมถึงประวัติการทานอาหาร ระยะเวลาของอาการ และประวัติการรักษาก่อนหน้า

2. การตรวจร่างกาย : แพทย์จะทำการตรวจร่างกายเพื่อหาสัญญาณที่ช่วยในการวินิจฉัย รวมถึงการตรวจท้องและช่องท้องเพื่อหาภาวะการอุดตันของอุจจาระ

3. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ : การตรวจเลือดและปัสสาวะ เพื่อตรวจสอบความผิดปกติทางชีวเคมีหรือการตรวจอื่นๆ ที่อาจช่วยในการวินิจฉัยโรคขี้เต็มท้อง

4. การตรวจอวัยวะภายในช่องท้อง : เช่น การทำรังสีเอกซเรย์ท้องผ่าน การทำ CT scan หรือการส่องกล้องลงไปในลำไส้ เพื่อตรวจหาอาการของโรคขี้เต็มท้องและปัจจัยเสี่ยงที่อาจเป็นสาเหตุ

การวินิจฉัยโรคขี้เต็มท้องอาจต้องใช้ข้อมูลจากหลายแหล่งและการตรวจเพิ่มเติมเพื่อให้ได้ข้อมูลที่ถูกต้องและแม่นยำในการวินิจฉัยโรคนี้
 

การรักษาโรคขี้เต็มท้อง ขึ้นอยู่กับสาเหตุและความรุนแรงของอาการ โดยทั่วไปแพทย์จะรักษาด้วยวิธีดังต่อไปนี้

• การสวนทวารหนัก: แพทย์จะใช้นิ้วมือหรือเครื่องมือสวนทวารหนักเพื่อนำอุจจาระที่แข็งตัวออก

• ยาเหน็บ: ยาเหน็บช่วยให้อุจจาระนิ่มลงและขับถ่ายง่ายขึ้น

• ยาระบาย: ยาระบายช่วยกระตุ้นการบีบตัวของลำไส้และขับถ่ายอุจจาระออก

• การปรับพฤติกรรม: แพทย์จะแนะนำให้ปรับพฤติกรรมการทาน ดื่มน้ำ ออกกำลังกาย และขับถ่ายให้เป็นเวลา

โรคขี้เต็มท้อง อาจดูเป็นปัญหาเล็กน้อย แต่หากปล่อยไว้ไม่สนใจ อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรงได้ การดูแลสุขภาพลำไส้จึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกิน การออกกำลังกาย และการดื่มน้ำอย่างเพียงพอ เป็นวิธีการป้องกันที่ง่ายและได้ผลดีที่สุด หากสงสัยว่าตนเองมีอาการของโรคขี้เต็มท้อง ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรักษาที่ถูกต้อง การดูแลสุขภาพลำไส้ที่ดี ไม่เพียงแต่ช่วยบรรเทาอาการของโรคขี้เต็มท้องเท่านั้น แต่ยังส่งผลดีต่อสุขภาพโดยรวม ทำให้มีชีวิตที่มีคุณภาพและมีความสุขมากยิ่งขึ้น

เตรียมพร้อมรับมือกับเหตุการณ์ไม่คาดฝัน อย่าปล่อยให้ค่ารักษาพยาบาล มาทำให้แผนการใช้ชีวิตไม่เป็นไปตามที่ตั้งใจ เพราะค่ารักษาพยาบาลที่ไม่คาดคิดอาจสร้างปัญหาให้กับเงินออมและแผนการใช้ชีวิตได้ ให้ประกันสุขภาพจาก ชับบ์ ไลฟ์ ช่วยดูแลด้วยแบบประกันสุขภาพคุ้มครองค่ารักษาพยาบาลและผ่าตัด ประกันชดเชยรายได้ และประกันโรคร้ายแรงมอบความคุ้มครองสุขภาพที่ครอบคลุม เพื่อปกป้องผลกระทบจากค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้น เมื่อเจ็บป่วย และต้องรักษาตัว
 

1. โรคอุจจาระเต็มท้องรักษายังไง?

ฝึกขับถ่ายให้เป็นเวลา ทานอาหารเช้า ดื่มน้ำให้เพียงพอ ทานอาหารที่มีกากใยสูง ผัก ผลไม้ ธัญพืช ยาระบาย ยาสวนทวาร ยาแก้ปวด (กรณีมีอาการปวดท้อง) การส่องกล้องตรวจลำไส้ การผ่าตัด (กรณีมีภาวะแทรกซ้อน เช่น ลำไส้อุดตัน) สิ่งสำคัญคือ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรับการรักษาที่ถูกต้อง

2. จะรู้ได้ยังไงว่ามีอุจจาระตกค้าง?

สัญญาณที่บ่งบอกว่ามีอุจจาระตกค้าง ได้แก่ ถ่ายอุจจาระน้อยกว่า 3 ครั้งต่อสัปดาห์ หรือถ่ายยาก ถ่ายไม่สุด

อุจจาระแข็ง ก้อนใหญ่ แห้ง ปวดท้อง แน่นท้อง ท้องอืด เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ รู้สึกเหมือนมีอะไรค้างคาอยู่ในท้องโดยเฉพาะบริเวณท้องน้อย

3. ท้องผูกได้นานสุดกี่วัน?

โดยทั่วไป ไม่ควรท้องผูกเกิน 3 วัน หากท้องผูกนานกว่า 3 วัน แสดงว่ามีความผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์

อย่างไรก็ตาม ระยะเวลาที่ "ปกติ" ของแต่ละคนอาจแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น พฤติกรรมการทานการดื่มน้ำ การออกกำลังกายดังนั้น สิ่งสำคัญคือ ควรสังเกตความผิดปกติของร่างกายตัวเอง หากท้องผูกนาน รู้สึกไม่สบาย ควรปรึกษาแพทย์

ที่มา

• รู้สู้โรค - Thai PBS - โรคอุจจาระเต็มท้อง หรือภาวะอุจจาระอุดตัน | รู้สู้โรค
• โรงพยาบาลเพชรเวช - ท้องผูกเรื้อรัง อีกหนึ่งโรคสำคัญที่ควรระวังไว้
• โรงพยาบาลสมิติเวช - ภาวะอุจจาระตกค้าง อุจจาระเต็มท้อง หากปล่อยไว้จะเป็นอย่างไร